Heeft de stress (al weer) toegeslagen in je werk en privéleven? In de zomerperiode voelde je misschien juist zo goed aan wat je nodig had om goed in je vel te zitten: meer ontspanning, genieten van de natuur, vaker een boek of tijdschrift lezen, hulp vragen aan je partner of familie, de boel de boel laten. Dat soort dingen. En nu stap je toch weer in je valkuil en voel je de spanning opbouwen. Hoe kan dat? Juist omdat je je had voorgenomen het goede gevoel nu vast te houden…

Wat doe je goed?

Op het moment dat je je zo goed voelde in de zomerperiode, deed je waarschijnlijk automatisch dingen die er voor zorgen dat je mogelijke spanning of stress makkelijk kon opvangen. Je zorgde bijvoorbeeld voor:

• voldoende herstelmomenten, zoals me-time of slapen
• regelmatig bewegen, zoals een boswandeling of lopend naar de winkel met je kind(eren)
• gezond eten, zoals het heerlijke fruit dat in de zomer volop aanwezig is
• veel positiviteit, zodat je makkelijker dingen kon (los)laten en je ontspannen voelde
• leuke en fijne sociale contacten, zoals met vrienden een dagje naar het strand, een barbecue met de buren of hulp vragen als je even moeilijk zit

Dit vergroot je veerkracht, fysiek en mentaal. Veerkracht zorgt ervoor dat je alles makkelijker aan kan, ook als je een te grote mate van stress ervaart. Probeer dus zoveel mogelijk je veerkracht te versterken door deze dingen te blijven doen.

“We live in times of high stress. Messages that are simple, messages that are inspiring, message that are life-affirming, are a welcome break from our real lives” (Simon Sinek)

Welke stressveroorzakers zijn er in jouw leven?

Als je positief kortdurende stress hebt, is stress gezond. Je ervaart dan bijvoorbeeld een toegenomen alertheid, betere concentratie, meer energie en bruisende creativiteit. Dat herken je vast wel als je een deadline hebt voor je werk of als je ergens op tijd moet komen en je voelt je onder druk staan. Maar dit kan ook omslaan in negatieve stress. Albert Sonnevelt definieert stress als ‘de lichamelijke en psychische spanning die ontstaat als het verschil tussen moeten en kunnen langdurig te groot is’. Dit kan ontstaan door gebeurtenissen zoals moeilijkheden binnen de familie of met je kinderen, verandering van verantwoordelijkheden op je werk, verhuizen naar een andere woonplaats, geldproblemen, langdurig slecht slapen, burenoverlast, woon-werkverkeer met veel files of vertragingen, verandering van werkuren of –omstandigheden, toenemende ruzie met je partner of moeilijkheden met je werkgever. Het zijn veranderingen in je leven die je overkomen en waar je voor jouw gevoel geen invloed op hebt. Ze gebeuren meestal plotseling, maar soms zie je ze van tevoren aankomen. Het zijn periodes in je leven die een emotionele wissel op je trekken, afhankelijk van welke impact ze op je hebben. En het is sterk afhankelijk van hoe jij met negatieve stress omgaat. En dan lijkt het natuurlijk wel heel erg makkelijk om te zeggen: ‘hoe kun je ten opzichte van deze situatie anders denken, voelen of zijn?’ Toch is dat het enige wat je kunt doen. De situatie kun je niet veranderen, maar je kunt wel jouw houding ten opzichte van de situatie positief beïnvloeden.

En stel dat je te maken krijgt met ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals het overlijden van een dierbaar persoon, ernstig ziek zijn van jezelf of een familielid, vriend(in), ontslag, een vechtscheiding, een chronisch ziek kind of ouder waar je langdurig voor zorgt of een kind dat drugs gebruikt. Dan staat je leven echt even stil of op z’n kop. Ook dan kan het helpen als je weet hoe jij met stress omgaat en hoe je overeind kunt blijven.

“Your mindset matters. It affects everything – from the business and investment decisions you make, to the way you raise your children, to your stress levels and overall well-being” (Peter Diamandis)

Zo krijg je inzicht in jouw stress

Je kent waarschijnlijk de onderverdeling in de 3 primaire stressreacties: fight, flight en freeze. Je gaat of de stress keihard aan als fighter. Of je bent juist meer het flight-type dat doet of de druk en stress er niet is, waardoor je wegvlucht van de situatie en het niet aangaat. Of je bent in stressvolle periodes iemand die bevriest (freeze) en niks doet, waardoor er juist niks uit je handen komt op het moment dat je stress voelt. Als je weet hoe je reageert op stress en je herkent dat, dan is het makkelijker om daar op zo’n manier mee om te gaan dat je er minder last van hebt. Allereerst is het belangrijk om die reactie te herkennen en erkennen, en te delen met de mensen om je heen. Je collega’s, partner, vrienden, familie, buren of sportmaatje. Zodat zij ook zien wanneer je te veel stress hebt gehad en jij in die vecht-, vlucht- of bevriesstand gaat.

De 6 stresstypes geven ook veel inzicht. Onderzoekers hebben bepaald dat ‘in het algemeen’ deze 6 stresstypes bestaan:

1. De over-verantwoordelijke – Je bent altijd bezig met je omgeving. Het is bijvoorbeeld belangrijk voor jou dat iedereen het naar de zin heeft op feestjes. En je wil alles sterk onder controle houden.

2. De uitslover – Je bent ambitieus en een harde werker. Beloning is een belangrijk woord voor je en je hebt veel behoefte aan waardering.

3. De perfectionist – Je legt de lat altijd hoger. Je bent streng naar jezelf als niet alles 100% in orde is.

4. De zorger – Je bent vanaf jonge leeftijd al bezig om het iedereen naar de zin te maken. Je neemt vaak zorgtaken op je als er bijvoorbeeld zieke mensen in je omgeving verzorgd moeten worden.

5. De duizendpoot – Je doet het liefst alles tegelijkertijd. Je bent altijd op zoek naar hoe dingen nog efficiënter en effectiever gedaan kunnen worden. Je hebt een goed overzicht over de situatie.

6. De individualist – Je doet graag dingen alleen en houdt ervan om de zaken alleen op te lossen, omdat je een ander niet wilt lastig vallen of omdat je denkt dat jij het ’t beste kan.

Door te onderzoeken of een van deze types in meerdere mate bij jou aanwezig is, kun je inzicht krijgen in hoe jij met stress omgaat. En vooral hoe je er anders mee kunt omgaan, zodat je weer vaker dat goede gevoel – dat lekker in je vel zitten en in balans voelen – gaat ervaren. In combinatie met het vergroten van je veerkracht, sta je steviger in je schoenen als er zich een stressvolle situatie aandient.

Wil jij ook leren hoe je de stress kunt stoppen? Zodat je weer vaker het goede gevoel ervaart? Je hebt tijdens de zomerperiode al gemerkt hoe fijn dat is, dan is het heel waardevol om helder te krijgen hoe je niet meer in je valkuil stapt en daarnaast ook je veerkracht kunt vergroten. Ik help je hier graag mee.  

Auteur: Yura Boerma